Zodra de diagnose dementie gesteld is en zolang het CBR geen uitspraak heeft gedaan over de rijvaardigheid van mijn cliënten, wijs ik mijn cliënten en hun mantelzorgers op het feit dat het besturen van het voertuig op eigen verantwoording is. Vaak dient dit veelvuldig herhaald te worden en stuit ik regelmatig op heel veel ‘ja maars’.
“Ja maar, hij rijdt alleen maar binnen de wijk.”
“Ja maar, ik zit altijd naast haar.”
“Ja maar, hoe moeten we dan de boodschappen doen?”
“Ja maar, hoe moeten we dan naar onze kinderen?”
“Ja maar, wie haalt me dan anders van mijn werk?” antwoordt de echtgenote van mijn jong dementerende cliënt. Dan ben ik nog meer van huis en alles komt al op mij neer.”
Een pagina zou ik kunnen vullen met ‘ja maars’, maar ik kan er niets anders van maken. Zodra de diagnose is gesteld is in principe de cliënt onbevoegd om nog te kunnen autorijden.
Ik heb een afspraak met een cliënt. Zowel de arts, de praktijkondersteuner, echtgenote als de dochter hebben het autorijden al meerdere malen besproken en ondanks dat mijn cliënt toezegt het autorijden vrijwillig te zullen gaan staken, rijdt hij dagelijks zijn ritje naar de supermarkt.
“Dus jij vind dat ik niet kan autorijden?” Ik antwoord dat ik werkelijk geen idee heb. “Ik heb nog nooit bij u in de auto gezeten en daarnaast is het niet aan mij daarover te oordelen.”
“Weet je eigenlijk wel dat ik het maximale aan no-claim heb opgebouwd? Nooit heb ik schade gereden”, vertelt mijn cliënt mij. Ik leg hem uit dat de verzekeringsmaatschappijen mogen weigeren uit te keren bij een ongeluk. Dat is het geval als uit onderzoek blijkt dat iemand met de diagnose dementie zonder het afleggen van de rijtest heeft gereden. Mijn cliënt woont aan een drukke dreef en samen kijken we naar buiten. Ik wijs naar de scooter die in volle vaart de hoek om rijdt. “Ziet u hem rijden en kunt u zich voorstellen dat u net achteruit rijdt en hem niet ziet?” vraag ik. “Ja, dus eigenlijk ben ik dan dus gewoon de Sjaak vraagt hij. Ik antwoord dat dat precies is zoals het is en we spreken over het alsmaar drukker wordende verkeer.
Ik heb zijn echtgenote al eerder geadviseerd om een gezondheidsverklaring te kopen bij het CBR, waarna haar man mogelijk zou worden uitgenodigd voor een rijtest. Wanneer hij hiervoor zou slagen zou hij voor een jaar weer mogen autorijden. Zijn echtgenote is bij het gesprek aanwezig en geeft aan dat zij de financiën voor deze test niet hebben. Heel vervelend, want veel van mijn cliënten die de test ondergingen, kregen een verklaring van geschiktheid. Hierdoor werd een nieuw rijbewijs voor een jaar afgegeven, waarna de procedure na een jaar herhaald zou kunnen worden. Helaas bestaat voor deze cliënt deze mogelijkheid niet en dient het autorijden nu dan ook echt gestaakt te worden.
“Jij komt toch ook altijd met de auto hier?” Ik antwoord dat dit klopt. “Hoe zou je het zelf eigenlijk vinden als je niet meer zou mogen autorijden?” Ik antwoord dat ik waarschijnlijk boos en verdrietig zou zijn. “Hoezo?” vraagt mijn cliënt. Ik antwoord dat ik altijd graag mag autorijden en dat het me altijd een gevoel van vrijheid heeft gegeven. Mijn auto moet altijd voor de deur staan geef ik aan, zodat ik altijd de keus heb om hem te gebruiken. “Precies, dat is hoe ik me nu voel”, zegt mijn cliënt. “Mijn vrijheid wordt me afgepakt!” Ik antwoord dat ik hem helemaal begrijp, maar dat ik het niet mooier kan maken dan het is.
Hij biedt mij een koekje uit de koektrommel aan en ik vergelijk zijn auto, die voor de deur staat, met de koektrommel. Ik vertel dat ik dol ben op koekjes, maar als ze er niet zijn is de verleiding er voor mij niet. Maar wanneer hij de koektrommel voor mijn neus houdt, vind ik het veel lastiger om geen koekje te nemen. Ik vraag of dat ook niet voor zijn auto geldt. Zou het niet veel makkelijker zijn als de auto er niet meer zou staan?
“Je hebt ook helemaal gelijk! Ik weet het ook wel, maar ik vind het zo verschrikkelijk moeilijk”, is de reactie.
En dat is het ook, niemand wil vrijwillig zijn vrijheid inleveren.
We spreken af dat ik zijn dochter bel en dat ze samen een afspraak maken om de auto op te laten halen. Ik ben benieuwd of het gaat lukken.
Hoe zou je het zelf eigenlijk vinden als je niet meer mag autorijden?
