In vergelijking met voorgaande jaren wordt er minder alcohol gedronken en gerookt door Flevolandse scholieren. Landelijk lijkt de dalende trend van alcoholgebruik en roken onder scholieren te zijn gestagneerd. Wat opvalt zijn de grote verschillen tussen de Flevolandse gemeenten onderling en verschillen tussen opleidingsniveaus qua roken. Dit blijkt uit het onderzoek ‘de Gezondheidsmonitor Jeugd’, uitgevoerd door GGD Flevoland in samenwerking met het RIVM. Dit onderzoek benadrukt het belang van aanvullende maatregelen om de ambitieuze doelstellingen uit het Nationaal Preventieakkoord te realiseren: geen tabak- en alcoholgebruik onder de 18 jaar in 2040.
Afname in roken en alcoholgebruik
In Flevoland is het percentage scholieren dat ooit alcohol heeft gedronken gedaald: in 2010 gaf 45% van de scholieren aan ooit alcohol te hebben gedronken, in 2019 was dit nog 22%. Recent alcohol drinken is in dezelfde periode gedaald van 37% naar 18%. Net als alcohol daalde het percentage jongeren dat rookt ook in de periode 2010-2019 in Flevoland. In 2010 had 30% van de scholieren ooit gerookt, in 2019 was dat 8%. Daarnaast is het recent roken onder Flevolandse leerlingen gedaald, maar deze daling gaat minder snel. Het roken in de afgelopen 4 weken is afgenomen van 9% in 2010 naar 4% in 2019. Landelijk is er een stagnatie te zien in de afname van roken en alcoholgebruik.
Verschillen in roken tussen opleidingsniveaus
Opvallend in deze resultaten zijn de grote verschillen in roken tussen opleidingsniveaus. Zo heeft in Flevoland 12% van de scholieren op het vmbo ooit gerookt, versus 2% op het vwo. De afgelopen maand rookte 6% op het vmbo, 1% op de havo en minder dan 1% op het vwo.
Grote lokale verschillen in alcoholgebruik onder jongeren
In Flevoland valt op dat het alcoholgebruik sterk verschilt tussen stad en platteland. In vergelijking met het Nederlands gemiddelde is in Flevoland het alcoholgebruik lager in de stedelijke gemeenten en hoger in de kleinere gemeenten. Dit is te zien aan de cijfers van binge drinken (5 of meer drankjes bij 1 gelegenheid in de afgelopen 4 weken). In de gemeenten Urk en Noordoostpolder heeft respectievelijk 19% en 20% van de scholieren binge gedronken versus 11% in Lelystad en 7% in Almere. Verschillen in omgevingsfactoren en achtergrondkenmerken zoals etnische afkomst kunnen een mogelijke verklaring voor deze tweedeling zijn. Overigens is de tweedeling tussen stad en platteland ook landelijk zichtbaar.
Ambities Nationaal Preventieakkoord
In november 2018 werd het Nationaal Preventieakkoord ondertekend dat zich onder andere richt op het terugdringen van roken en problematisch alcoholgebruik. Eén van de doelstellingen uit dit akkoord is dat er in 2040 geen enkele jongere meer rookt. De cijfers van de Gezondheidsmonitor Jeugd laten zien dat voor zowel roken als problematisch alcoholgebruik verdere stappen gezet moeten worden om de doelstellingen te realiseren.
Door verschillende Flevolandse gemeenten wordt aandacht gegeven aan deze thema’s uit het Nationaal Preventieakkoord; bijvoorbeeld het IJslands Preventiemodel op Urk en Nada NOP in de Noordoostpolder.
Toelichting onderzoek: de Gezondheidsmonitor Jeugd
In het najaar van 2019 deden 24 van de 29 middelbare scholen in Flevoland mee aan de Gezondheidsmonitor Jeugd. Bijna 6.000 Flevolandse scholieren uit klas 2 en 4 vulden hiervoor een vragenlijst in over hun gezondheid, leefstijl en welbevinden. De resultaten van dit onderzoek dienen als input voor landelijk, regionaal en lokaal gezondheidsbeleid. Op eengezonderflevoland.nl zijn alle resultaten van de Gezondheidsmonitor Jeugd 2019 te vinden. Ook zijn er op deze site infographics gepubliceerd met de resultaten van het onderzoek per gemeente.
Almere infographic GM Jeugd 2019 – PDF
Meer informatie:
Cijfers Flevoland:
- Infographics per gemeente en voor Flevoland op de website Een Gezonder Flevoland: https://www.eengezonderflevoland.nl/factsheets/algemeen/
- Tabellenboek met alle cijfers op de website Een Gezonder Flevoland: https://www.eengezonderflevoland.nl/cijfers/tabellenboek-gezondheidsmonitor-jeugd-2019/
Cijfers landelijk:
- De cijfers van de Gezondheidsmonitor Jeugd staan op de RIVM Statline tabel: https://statline.rivm.nl/#/RIVM/nl/dataset/50077NED
- De regio-kaarten op VZinfo: https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/atlas-vzinfo/uitgelicht#node-kaarten-op-ggd-niveau-op-basis-van-de-gezondheidsmonitor-jeugd-2019
